Modülün Tanımı

Bu modül, eğitmenlerin haber okuryazarlığının farklı yönleriyle ilgili dersleri (Modül 1-17) tasarlamasına, uygulamasına ve değerlendirmesine yardımcı olmak için hazırlanmıştır. Materyaller, üç bölüm altında 17 farklı konuyu içermektedir:

• Bölüm 1: Haber Ortamını Anlama (Arka Plan Bilgisi), 1-8. Modüller
• Bölüm 2: Medya ve Gazetecilik, 9-11. Modüller
• Bölüm 3: Haberler Hakkında Eleştirel Düşünme, 12-17. Modüller

Konular, haber okuryazarlığı konusunda eğitim vermekte olan deneyimli eğitimciler ve diğer profesyonellerin yanı sıra, haber okuryazarlığı hakkında yetişkinlere yönelik atölye çalışmaları ve/veya eğitim kursları düzenlemekle ilgilenen daha az öğretim deneyimine sahip kişiler tarafından kullanılabilir. Eğitim materyalleri kapsamlı ve çeşitlidir. Her konu (modül) diğer konulardan bağımsız olarak öğretilebilir. Her modülün eğiticilere yönelik sürümünde, eğitimin yapılandırılması için hedefler, öğrenme çıktıları ve önerilerin yanı sıra bazı öğretme ve öğrenme etkinlikleri de sunulmuştur. Eğitmenler için hazırlanan bu Rehber ise şu konuları içermektedir:

• yetişkin öğrenenlerin özellikleri
• bir eğitmenin farklı rolleri
• haber okuryazarlığı öğretirken kullanılabilecek bazı öğretim yöntem ve teknikleri
• eğitmenlere öğretim oturumlarını hazırlamada rehberlik etmek amacıyla hazırlanmış bir ders planı yapısı

İçerik: Eğiticiler için Rehber

Yetişkin Öğrenenlerin Özellikleri

Farklı yetişkin gruplarını hedefleyen bu proje, onların haber okuryazarlığı ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirmeyi hedeflemektedir. Yetişkin öğrenenler birçok farklı nedenle öğrenirler ve bunu yaparken genellikle belirli bir dizi beceri kazanırlar. Bazı yetişkin öğrenenler, gençliklerinde başladıkları ve bitirmedikleri bir eğitim programını bitirmek için öğrenirken bazıları iş yerinde yükselmek, iş pozisyonlarını korumak, kariyerlerini değiştirmek veya iş bulmak için öğrenirler. Ayrıca, boş zamanlarında, hobilerini yaparken, seyahat ederken ihtiyaç duydukları bilgileri edinmek için ve toplumun dijitalleşmesi gibi nedenlerle günlük yaşamda meydana gelen değişikliklere ayak uydurabilmek için öğrenirler.

Öğrenenlerin özellikleri de öğrenme nedenleri kadar çeşitlidir. Yetişkin öğrenenler yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, sosyoekonomik durum, istihdam durumu, ilgi alanları, inançlar, zihinsel yetenekler, öğrenme motivasyon düzeyi gibi pek çok faktöre göre farklılık gösterirler. Ayrıca, ebeveyn, çalışan, çocuk, arkadaş, ortak, meslektaş, vatandaş gibi farklı yaşam rolleri oynarlar. Tüm bu faktörlerden dolayı yetişkin bireylerin ihtiyaçları birbirlerinden farklıdır ve yetişkinlerle çalışan her eğitmenin onların değişen ihtiyaçlarını göz önünde bulundurması çok önemlidir.

Malcolm Knowles'ın Yetişkin Eğitiminin Modern Uygulaması – Pedagojiden Andragojiye eserine göre yetişkin öğrenenler, kendilerini ifade etmeye ve bireysel öğrenmeye ihtiyaç duyarlar. Ayrıca, yetişkinler statülerinin tanınmasını talep ederler. Yetişkin eğitimi üzerine yapılan araştırmalar, öğretileni en iyi özümseyebilecekleri yöntem olarak deneyimsel yöntemi vurgulamaktadır. Yetişkinler, ezberleyerek veya yapıyı öğrenerek değil, deneyimsel bir bağlama atıfta bulunarak kavramlar arasında bağlantı kurarlar. Böylece, öğretim yöntemini geliştirebilecek ve sunulan içeriği iyileştirebilecek müfredata yönelik öznel fikirler, varsayımlar ve görüşler üretilir.

Yaşlı yetişkinler, öğrenme yetenekleri hakkında hiçbir şüphe veya endişe duymadıkları öğrenme durumlarında daha aktiftir ve günlük yaşamlarında önemli, faydalı ve anlamlı olarak algıladıkları görevlerde daha motive olmuş ve aktiftirler. Bu nedenle, eğitim yöntemlerinin seçimi kendini dönüştürme olarak öğrenme, hayatı daha iyi anlama olarak öğrenme, kişisel anlam arayışı olarak öğrenme, daha sonra kullanmak üzere bilgi birikimi olarak öğrenme ile bağlantılıdır (Radovan, 2019, slide 6).

Birçok eğitmen, öğrencilerinin "olgun insanlar" gibi davranmasını bekler ve uygunsuz davranış ortaya çıktığında bu bir kınama konusu olabilir. Çoğu zaman, sorun, "Onlar çocuk değiller, kendileri okuyacaklar!", şeklinde düşünen eğitmenin zihniyetindedir. Bu zihniyet eğitmenin öğretmeye karşı tutumuna yansır. Etkili bir eğitimci, sadece bir bilgi ileticisi olmadığının, aynı zamanda bir eğitimci rolüne de sahip olduğunun farkındadır (Morano, 2013, s. 5).

Yetişkinlerin Öğrenme Kapasiteleri

Meslekte "öğrenme kapasitesinin 20 yaşına kadar arttığı, sonra birkaç yıl durduğu ve daha sonra azaldığı" görüşü uzun zamandır kabul edilmiştir (Jelenc, 1996, s. 21). Yaşla birlikte duyularda (görme, işitme), hızda (fiziksel ve entelektüel tepki) ve fiziksel güçte (ancak entelektüel güçte değil) bir bozulma olmasına rağmen, beyin işleviyle ilgili keşifler bu görüşü reddeder. Yetişkinlerin öğrenme yetenekleri, her şeyden önce zihinsel aktivitelerinin sürekliliğine bağlıdır. Her zaman zihinsel olarak aktif olan sağlıklı bir yetişkin, hiç deneyim sahibi olmadığı veya kendi deneyiminden oldukça farklı bilgiler içeren içeriği nispeten daha yavaş öğrenebilir, ancak onu genç bir birey kadar iyi hatırlayabilir. Ancak yetişkinler, deneyimleriyle eşleşen içeriği gençlerden bile daha hızlı hatırlarlar. Yetişkinlerin gençlerden duygusal olarak daha istikrarlı olma eğiliminde oldukları (ki bu onların içeriğe daha iyi odaklanmalarını sağlar) ve daha sabırlı oldukları (öğrenme hedeflerine ulaşmada daha ısrarcı olmalarını sağlar) göz önüne alındığında, eğitimciler endişelenmemelidir. Etkili bir eğitmen, içerik sunarken öğrenenlerin içeriği kendi deneyimleriyle, kendi yaşamları ve çalışmalarıyla ilişkilendirmelerini sağlar (Morano, 2013, s. 6).

Haber Okuryazarlığı Eğitiminin Planlanması

Bu MOOC kapsamında hazırlanan eğitim materyalleri zengin ve kapsamlıdır. Bir eğitmen eğitim içeriğinin hangi bölümünü kullanmalıdır – tüm modüller mi yoksa yalnızca belirli olanlar mı? Haber okuryazarlığı hakkında bir çalıştay, seminer veya daha uzun bir kurs vermek için eğitim materyallerini seçme ölçütleri nelerdir?

Hangi içeriğin kullanılacağına karar verirken, bir eğiticinin öğrencilerinin yararına olacak kararları almasına yardımcı olacak bazı sorular aşağıda yer almaktadır:

• Öğrencilerim kimler ve özellikleri nelerdir (yaş, eğitim düzeyi, çalışma durumu, sosyal koşulları, eğitime katılma motivasyonu, vb.)?

İpucu: Yeterince hazırlanabilmek için öğrencileriniz hakkında mümkün olduğunca fazla bilgi toplamaya çalışın. Eğitimin düzenleyicisinden size bazı bilgileri vermesini isteyebilir, kısa bir çevrimiçi form hazırlayabilir ve eğitim başlamadan önce öğrencilere gönderebilirsiniz.

• Öğrencilerin bilgilerindeki temel boşluklar nelerdir?

İpucu: Öğrencilerin mevcut bilgilerini kontrol etmenin basit bir yolu, öğreteceğiniz içerik hakkında kısa bir çevrimiçi (öz) değerlendirme formu hazırlamak ve eğitime hazırlanırken öğrencilerin cevaplarını toplamaktır.

• Eğitim için ne kadar zaman var?

İpucu: Gerçekçi olun. Dört saatlik bir atölyeye hazırlanıyorsanız, çok yoğun bir içerik oluşturmadığınızdan ve tüm eğitimi ders anlatımına ayırmadığınızdan emin olun. Eğitimin süresi ne olursa olsun, öğrencilerle ilgili ve onların deneyimleriyle ilişkilendirilebilecek etkinlikler hazırladığınızdan emin olun.

• Sunum ne şekilde yapılacak: yüz yüze, çevrimiçi, karma?

İpucu: Sunum modunun, öğretim şekli üzerinde büyük bir etkisi ve kendine has özellikleri vardır. Faaliyetler sunum moduna göre uyarlanmalıdır. Çevrimiçi eğitim veriyorsanız, motivasyonu nasıl koruyacağınızı, ne zaman ara vereceğinizi, katılımcıların aktif olmasını nasıl sağlayacağınızı düşünün (örneğin, gruplar veya çiftler halinde çalışmak için onları ayrı çevrimiçi odalara ayırın). Yüz yüze eğitim durumunda, öğretim odasının ne kadar büyük olduğunu ve hangi donanıma sahip olduğunu kontrol edin?

• Öğrencilerin öğrenme hedeflerine ulaşıp ulaşmadığını nasıl bileceğim?

İpucu: Öğrencilerinizden geri bildirim almanın birkaç yolu vardır. Kısa bir değerlendirme formu, öğrenciler için öz değerlendirme formu, kısa bir sınav vb. hazırlayabilirsiniz.

Süre

Eğitimin süresi, öğrencilerin ihtiyaçlarına, öğrenme hedeflerine ve mevcut zamana uygun olmalıdır. Eğitmenler farklı eğitim türleri hazırlayabilir ve uygulayabilir:

• belirli bir konu hakkında 1 günlük atölye çalışmaları
• seminerler
• daha uzun kurslar

Eğiticiler ve Öğrenme Süreci

Eğitmenler, çeşitli konularda öğretmenler, kütüphaneciler, yetişkin eğitim merkezlerindeki eğitimciler, STK'larda atölye çalışmaları yürüten ve pedagojik eğitimi olmayan kişiler olabilir.

"İnsanlara olmaları gerektiği gibi davranırsanız onların olabilecekleri gibi olmalarına yardım etmiş olursunuz."

Johann Wolfgang Goethe

Modern eğitimci, kimseye hiçbir şey öğretemeyeceğini, yalnızca öğrenmelerine yardımcı olabileceğini bilir. Bu nedenle eğitime yönelik tüm kişisel hazırlığı şu misyona dayanmaktadır: "İnsanların öğrenmesine yardımcı oluyorum ve bunu yaparken de öğreniyorum." Modern eğitimci, ders kitabında ve müfredatta belirtilen materyalle çok fazla uğraşmaz, çünkü doğru kişisel hazırlık ve öğrenme sürecini doğru şekilde yönetmenin öğrenenleri belirli bölümleri kendi başlarına öğrenmeye teşvik edeceğini bilir. 'Yetişkin' kavramının açıklanmasında yetişkinlerin bile hala bir eğitimciye ihtiyaç duyduğunu gördük, çünkü olgunlaşma süreci yaşam boyunca gerçekleşir. Tabii ki, bu daha uzun eğitim biçimleri için daha doğrudur, ancak bir günlük eğitimde bile katılımcıların davranışlarında bir değişiklik görebiliriz (Morano, 2013, p.16).

Bilgi İleticileri Olarak Eğitimciler

Bilgiyi iletmek, uzun bir derste olduğu kadar kısa bir açıklama için de kullanılabilecek temel iletişim becerilerinden biridir. Bilgileri etkili bir şekilde iletebilmek için şu ilkeleri takip etmek çok önemlidir (Marentič Požarnik, 2018, s. 244):

• Açıklık, anlaşılırlık (amacı ve yapıyı açıklayın -giriş, gelişme, sonuç gibi-, önceki bilgi ve deneyimlere atıfta bulunun, iyi örnekler sağlayın, görsel materyaller kullanın)
• Duygusal katılım (kişisel katılım, canlı görüntüler, mevcut ilgi alanlarına bağlantı gösterin).
• Katılımcıların zihinsel aktivasyonu (müdahalenin probleme dayalı formatı, yansıma için ara sorular).
• Sözlü ve sözsüz iletişim arasındaki tutarlılık.

Soru Sormak

Soru sormak, eğiticilerin temel faaliyetlerinden biridir, ancak ne yazık ki, sorulan sorular ağırlıklı olarak yalnızca hafızaya dayanan daha düşük bilişsel seviyeli sorulardır. Daha yüksek seviyeli sorular düşünmeyi, karşılaştırmayı, analiz etmeyi veya çıkarım yapmayı gerektirir. Öğretmenler bu konuda uyarılırsa bu soruların oranı artabilir.

Soru sorma stratejisi de önemlidir: öğretmen tüm gruba bir soru sorar, bekler, sonra bir katılımcıdan cevap vermesini bekler. Katılımcının düşünme ve cevap verme kalitesi açısından bekleme süresi büyük önem taşımaktadır (Marentič Požarnik, 2018, s. 245).

Etkili bir eğitmen, öğrencilere ve sonuçlara odaklanır ve uzun derslerden kaçınarak bir dizi etkinlik planlar. Bu, eğer eğitmen iletilecek bilginin (mesajın) kaynağıysa, onları kısa tutarak ve katılımcıların daha bu bilgiyle uygulamada bir sorunu çözmek gibi bir şeyler yapmalarına olanak tanımalıdır.

Metodoloji

Yetişkin nüfusun kendine özgü öğrenme özellikleri vardır ve eğitim yöntemlerinin seçimi bu nedenle çok önemlidir. Yöntemlerin seçimi ayrıca şu unsurlara da bağlıdır (Radovan, 2019, slide 4-5):

• Seçimin amaçları ve içeriği
• Öğrenme grubunun özellikleri
• Yöntem seçiminde dikkate alınan psikolojik ihtiyaçlar
• Eğitimcinin öğrenmeyle ilgili görüşleri
• Eğitimin amaçları ve içeriği konusunda da aşağıdakilere dikkat etmelidir:
• Hedeflerin sınıflandırılması (Bloom'un Taksonomisi)
• Daha uygulamalı veya daha soyut içerik
• İçeriğin motive edici gücü
• Ne tür metodolojik yaklaşımlara izin verdiği

Kaynak: https://cft.vanderbilt.edu/guides-sub-pages/blooms-taxonomy/, Ocak, 2022

Yaşlılar için en uygun eğitim yöntemleri grup ve deneyimsel eğitim yöntemleridir. Bunlar şunları içerir: tartışma yöntemi, problem çözme yöntemi, proje tabanlı öğrenme yöntemi, keşif yöntemi ve diğerleri (Radovan, 2019, slide 10-11).

Deneyimsel Öğrenme

"Deneyimsel" terimi, bu tür öğrenmenin deneyime odaklandığını gösterir. Bu teori, öğrenmede deneyimin önemi ve rolü üzerine Dewey, Lewin ve Piaget tarafından yapılan araştırmalara dayalı olarak David A. Kolb (1984) tarafından geliştirilmiştir. Kolb'a göre deneyimsel öğrenme, deneyimin bilgiye dönüştürülmesi sürecidir (Morano, 2013, p.18).

Kolb Döngüsü

İlk aşama deneyimi yaşamak ya da yeniden yaşamakla ilgilidir, ikinci aşama deneyim üzerinde düşünmekle, üçüncü aşama sonuçlar oluşturmakla ve dördüncü aşama aktif olarak sonuçları doğrulamaya çalışmakla ilgilidir:

• Somut (gerçek, duyusal) deneyim
• Deneyim üzerine düşünme
• Soyut (zihinsel) kavramsallaştırma (fikir, yapma biçimi, gerçekleşme biçimi)
• Etkin deneme

Bir aktivite örneği:

Adım 1: Öğrenciler yalan haber olan bir makaleyi bilmeden okurlar. Makale eğitim materyallerinden alınmıştır (somut deneyim).

Adım 2: Öğrenciler makaleyi okurken deneyimleri üzerinde derinlemesine düşünürler (yansıtıcı gözlem):

Yazıyı okurken ne hissettiniz?

Sunulan bilgileri güvenilir buluyor musunuz? Neden güvenilir? Neden güvenilir değil?

Adım 3: Öğrenciler ellerindeki makaleye dayalı olarak sahte haberlerin özelliklerini öğrenirler (soyut kavramsallaştırma).

Haberin sahte olduğuna dair herhangi bir işaret belirleyebilir misiniz?

Onlar neler?

Onlardan ne öğrenebiliriz?

Bu bilgiyi gelecekte nasıl kullanabilirsiniz?

Adım 4: Öğrenciler öğrendiklerini denerler (aktif deney).

Öğrenciler biri sahte diğeri güvenilir olmak üzere iki farklı haber okurlar. Sahte haberleri belirlerken edindikleri bilgileri uygulamaya çalışırlar.

Kaynak: https://www.skillshub.com/what-are-kolbs-learning-styles/, Ocak 2022

Ders Planı

Eğitim bir tiyatro oyunu gibidir. Bir tiyatro performansının yönetmeni, performansın amacına ulaşmasını ve sorunsuz gerçekleşmesini sağlamak için bir senaryoya sahiptir. Aynı durum eğitim veren için de geçerlidir. Eğitim de bir performans yönetimidir. Bu performansın özelliği seyircinin katılımıdır. Bu durum sürprizlere yol açabilir, bu nedenle eğitim planı (senaryo) son derece önemlidir. Ders planının önemi konusunda şu argümanlar yürütülür:

• Ders planı, eğiticinin tüm dersi gözünün önüne getirmesini ve detayları önemine göre ele alabilmesini sağlar.
• Eğitimin verilmesi kolaylaşır (eğitici, eğitimin seyrini, eğitimin verilmesi sırasında uyarlayabilir).

Ders tekrarlarına hazırlık daha kısa ve hızlıdır (eğitmen eğitim tekrarlandığında dersi yeniler, belki ilk sunumdan sonra yazdığı veya aldığı yorumlar doğrultusunda senaryoyu biraz revize eder ve yeni eğitim grubunun özelliklerine odaklanır).

Senaryo, başlangıçta eğitimin verilmesi için yalnızca gösterge niteliğinde bir plandır. Eğitim için kişisel hazırlık sırasında, eğitmen sürekli olarak bu anahat planına döner, tamamlar ve değiştirir. Senaryonun son versiyonu sadece eğitim başlamadan hemen önce oluşturulur. Senaryo, eğitimin farklı bileşenlerinin gerçekleşeceği sırayı, açıklamalarını, yaklaşık sürelerini ve gerekli yardımları içerir. Biçim aşağıdaki gibi çok basit olabilir:

Tema	Eğitici aktiviteleri	Öğrenen aktiviteleri	Yardımlar	Süre

Eğitim senaryosunun bileşenleri şunlardır:

• ısınma ve birbirini tanıma
• ortak hedefler etrafında birleşme
• eğitmenin eğitim hedeflerine ulaşmak için gerçekleştirdiği faaliyetleri (örneğin, belirli konularda kısa interaktif dersler, yönlendirme, süreçleri izleme ve denetleme, geri bildirim verme, süreçleri yönetme vb.)
• öğrencilerin faaliyetleri
• molalar (katılımcıların gayri resmi olarak buluşmalarına ve deneyimlerini paylaşmalarına olanak sağladığı gibi, fizyolojik ihtiyaçların karşılanmasına ve eğiticinin eğitimin senaryoya uygunluğunu değerlendirmesine ve değişikliklere karar vermesine olanak tanır)
• öngörülemeyen sorunlarla başa çıkmak için ekstra zaman
• değerlendirme

Bu rehberin sonraki bölümünde, aşağıdakiler için en az bir yöntem ve teknik tartışılacaktır:

• ısınma ve birbirini tanıma
• ortak hedefler etrafında birleşme
• eğitim hedeflerine ulaşmak için eğitmenlerin faaliyetleri
• hedeflerin peşinde koşan öğrencilerin faaliyetleri
• eğitimin değerlendirilmesi

Öğretme Yöntem ve Teknikleri

Isınma (Buzları Kırma)

Eğitimin başlangıcında, katılımcılar karışık duygulara sahiptir:

• merak,
• beklentiler,
• belirsizlik,
• utanç
• kaygı, vb.

Bireyler grup içindeki yerlerini ararlar ve grubun merkezindeki kişilikleri belirlerler. Dışa dönük katılımcılar konuşmak için sabırsızlanır, içe dönükler ise sessiz kalır ve genellikle sadece gözlemler. Grup, birçok eğitmenin korkuyla tepki verdiği gergin bir enerji yayar. Etkili bir eğitmen, gerilimi serbest bırakma ihtiyacının farkındadır, bu nedenle toplantıya sözde "Buz Kırıcılar" ile başlar. Bu etkinlikler, öğrenenlerin kendilerini yeni bir ortama ve yeni bir olaya hazırlamaya başlamalarını sağlar (Morano, 2013, p.20-21).

Bireysel Isınma Yöntemi

Her katılımcı A4 kağıda (A3 de olabilir) işyerinde veya özel hayatında kendi resmini çizer. Eğiticinin kendi örneğini önceden göstermesi zaman açısından faydalıdır, ancak daha fazla yaratıcılık istiyorsanız, katılımcıları tamamen özgür bırakmak daha faydalı olacaktır. Daha sonra herkes resmini duvarın "Biz kimiz?" yazan bir bölümüne yapıştırır ve resimle neyi göstermek istediklerini bir dakika içinde ayakta açıklar. Katılımcılar sırayla rapor verebilirler, bir "tenis topu" veya benzeri bir nesneyi birbirlerine geçirerek rapor verecek kişiyi seçebilirler, eğitmen "Çizdiğini ilk kim gösterecek?" diye sorabilir.

Kaynak: Brushes Painter Work Shop - Free photo on Pixabay

Uygun katılımcı sayısı: Maximum 10.

Süre: Çizim için bir dakika ve bilgi almak için bir dakika

Şunlara ihtiyacınız var: Her katılımcı için bir A4 sayfası (A3 veya hatta bir poster), bir kalem ve bir parça bant (Morano, 2013, p. 21).

Çiftler Halinde Isınma

Katılımcıları çiftlere ayrılır (yan yana oturan kişiler olabilirler; birbirini tanımayan kişiler olabilir; odaya giren herkes bir oyun kartı seçebilir). Kartlarda en fazla üç soru vardır. Katılımcılara soruları eşlerine yöneltmeleri ve daha sonra öğrendiklerini gruba aktarmalarını içeren yönlendirmeler yapılır. Katılımcılar henüz birbirini tanımıyorsa, sorular eşin yaptığı işi, ilgi alanlarını, yaşam deneyimlerini belirleme ile ilgili olabilir. Katılımcılar birbirlerini tanıyorsa, sorular derste karşılaşılacak içerik deneyimiyle ilgili olabilir.

Kaynak: People Talking Gesturing - Free vector graphic on Pixabay

Uygun grup büyüklüğü: 8-12 katılımcı

Süre: İkili tartışma için dört dakika ve bireysel sunumların her biri için bir dakika.

Şunlara ihtiyacınız var: Talimatlar, bir saat, bir ses cihazı (örneğin, gong, zil) (Morano, 2013, p 21-22).

Küçük Gruplarla Isınma

Katılımcılar 3 veya 4 kişilik gruplara ayrılır (yakınlığa göre olabilir, odaya girdiklerinde kendilerine verilen renkli etikete göre olabilir, doğum günlerine göre olabilir). Her grup kendi posterine gider ve ayakta en fazla üç şey yazmaları istenir (onları birbirine bağlayan üç şey olabilir, verilen soruların cevapları olabilir, vb.). Ardından, her grup posterlerini sunacak kişiyi seçer. Eğitmen, göreve bağlı olarak her grubun tüm bulguları mı yoksa bulguların sadece bir kısmını mı sunacağına karar verir.

Kaynak: Meeting Conference General - Free vector graphic on Pixabay

Uygun grup büyüklüğü: 9-25 katılımcı (daha fazla katılımcı olabilir, ancak o zaman yazdıkları her şeyi sunmak gerekli değildir ve her grubun sunum yapması bile gerekli olmayabilir - katılımcılarla tanışmak yeterlidir).

Süre: Grup görevi için maksimum üç dakika ve her grubun geri bildirimi için bir dakika.

Şunlara ihtiyacınız var: Her grup için bir poster ve bir kalem, talimatlar, bir saat, bir sesli uyarı cihazı (örn. zil) (Morano, 2013, p. 22).

Ekip Oluşturma ve Etkili İletişimi Güçlendirme Egzersizi – Kağıt Kravat

A4 kağıda her katılımcı için bir kravat çizilir ve kesilir. Örnek olarak kravat üzerine eğitimci kendisiyle ilgili biri yanlış, ikisi doğru üç ifade yazar. Her katılımcıdan aynı şeyi yaması ve kravatını üzerine iğnelemesi istenir. Tüm katılımcılar veya grup üyeleri odanın içinde dolaşırlar ve mümkün olduğu kadar çok üyeyle etkileşime girerler. Asıl görev, yazılı ifadelerden hangisinin doğru hangisinin yanlış olduğunu bulmaktır. Egzersizin sonunda, tüm üyelere duygularını ve bulgularını diğerleriyle paylaşma fırsatı verilir. Egzersizin amacı, esas olarak grup üyelerini tanımak, aynı zamanda dinleme becerilerini güçlendirmektir.

Kaynak: Business Man People - Free image on Pixabay

Bireyselleştirilmiş Olarak Amaçların Ortak Tasarımı

İlk olarak, her katılımcı listesindeki en ilginç üç hedefi daire içine alır. Ardından, sunulan her hedef için eğitmen, onu daire içine almış olanlardan el kaldırmasını ister. Oy sayısı afişe yazılır ve en çok oyu alan üç hedef daire içine alınır. Eğitmen daha sonra katılımcılardan hedefler kapsamında olmayan istek ve beklentilerini kağıtlara yazmalarını ister.

Eğitimci, tamamlanmış kağıtları toplar ve bunları duvarın İlgilendiğimiz/Dilekler ve Beklentiler ile işaretlenmiş bir kısmına yapıştırır. Benzer olanları kategorize eder, eğitimin amacına uygun olmayan istek ve beklentileri başka bir yere taşır ve katılımcılara bu isteklerini nerede, ne zaman ve nasıl gerçekleştirebileceklerini anlatır.

Kaynak: Skills Competence Knowledge - Free photo on Pixabay

Süre: Seçim için 20 saniye, oylama için bir dakika, istek ve beklentilerin yazılması için bir dakika, sayfaların analizi için 3-5 dakika.

İhtiyacınız olan: Hedeflerin yer aldığı bir poster ve hedeflerin seri numaralarını içeren bir poster, keçeli kalem, her katılımcı için üç şerit halinde kesilmiş bir A4 bant parçası ve her katılımcı için bir keçeli kalem (Morano, 2013, p. 22-23).

Küçük Gruplar veya Çiftler Halinde Amaçların Ortak Tasarımı

İlk olarak, her katılımcı listesindeki en ilginç üç hedefi daire içine alır. Grup lideri, üyelerin her bir hedefe kaç oy verdiğini kaydetmek için bir sayfa hazırlar. Sonuçlar eğitmene bildirildiğinde, eğitmen bunları bir postere yazar. Daha sonra en çok oyu alan üç hedefi/amacı daire içine alır. Eğitmen daha sonra gruplardan en fazla üç ortak beklenti üzerinde anlaşmalarını ister (bunları postere yazabilirler ya da bireysel yöntemde olduğu gibi bunları kesilmiş kağıtlara yazabilirler).

Raporlama her grubun sadece bir dilek veya beklenti söylemesiyle yapılır. Çember tamamlandıktan sonra, bilgilendirme, eğiticinin her şeyi yazmasına izin vermek için gerektiği kadar ve gerektiği kadar çok tur ile tekrarlanır. Tüm istek ve beklentiler kaydedildikten sonra, eğitmen bu eğitimde hedef olarak kabul edilebilecekleri daire içine alır, diğerleri için nerede, ne zaman ve nasıl gerçekleştirebileceklerini belirtir.

Kaynak: Confident Businessman Presentation - Free image on Pixabay

Süre: 1 dakika listeyi hazırlamak, 1-2 dakika bilgi almak (grup sayısına göre), 2 dakika dilek ve beklentileri yazmak, 3-5 dakika dilek ve beklentileri yazıp analiz etmek.

İhtiyacınız olan: Hedeflerin yazılı olduğu poster (veya bir projektör ve hedeflerin seri numaralarını içeren bir poster), keçeli kalem (Morano, August 2013, p. 23).

Etkileşimli Anlatım (Sunum)

Etkileşimle ilgili en önemli şey, öğrenenleri bilgiyi alırken katılmaya teşvik etmektir.

Eğitmen, öğrencileri şu konularda teşvik eder (Morano, 2013, p. 24):

a) Anladığını göstermek (öğrencilerin takip edip etmediğini kontrol etmek):

• Mars İstilası örneği ne tür dezenformasyon içeriyor?
• Yanlış bilginin özellikleri nelerdir?
• Bu haber neden dezenformasyon olarak nitelendiriliyor?
• Trol ile bot arasındaki temel fark nedir?

b) Sunulan bilgiler hakkında görüş bildirmek:

• İnsanlar neden bilgi kirliliği yaratır?
• Bilgi kirliliğinin oluşmasında sosyal medya neden önemlidir?
• Zihinsel kısa yolların, kafa karışıklıklarının ve yanılsamaların hepimizi doğru olmayan şeylere inanmaya nasıl teşvik ettiğini gördük. Hangi bilişsel mekanizmalar sizi doğru olmayan şeylere inandırır: Doğrulama yanlılığı mı, motive edilmiş akıl yürütme mi, bilişsel uyumsuzluk mu?
• Yankı odalarının olumsuz yönleri nelerdir? Olumlu yönleri de var mıdır?

c) Kendi deneyimlerinden örnekler vermek:

• İnternette trollerine rastladınız mı? Size bunun bir trol faaliyeti olduğunu düşündüren nedir?
• Algoritmaların olumlu etkilerini sayabilir misiniz?
• Parçası olduğunuz herhangi bir yankı odasının farkında mısınız?

Teşvikin amacı son derece önemlidir. Katılımcılar, ses tonu ve beden dilinden uygulayıcının niyetini belirleyebilirler (Morano, 2013, p. 24).

Grup Süreçlerini Yönetme

Eğitim sırasındaki grup süreçleri; tartışmalar, bilgi alma, verme ve geri bildirim alma ve değerlendirmeyi içerir. Kolaylaştırıcının en güçlü aracı sorulardır (Morano, August 2013, p. 24-25).

Öğrenenlerin düşünme biçimini genişleten sorular:

• Buna daha geniş bakalım. Bu bizim işimizi nasıl etkileyecek?
• Kimin farklı deneyimleri var?
• Bundan sonra ne yapmalıyız?
• Bu konuda ne düşünüyorsunuz?

Katılımcıların ilk bakışta yanlış olan veya yanlış yönlendirm potansiyeli taşıyan öneri ve görüşlerine olumlu yanıt verecek sorular:

a) sorunu çözmek için fikir arayışında:

• Bu bir olasılıktır. Başka ne mümkün?
• Teşekkürler. Başka hangi seçenekler var?
• Bu listeye başka neler ekleyeceğiz? vb.

b) tartışmada:

• Bunun ... ile ne ilgisi var?
• Bu ……nasıl etkileyebilir?
• Bu sonuca nasıl vardınız? vb.

Tüm katılımcılar arasında ortak bir anlayışa (açıklığa) ulaşmayı amaçlayan sorular:

• Tam olarak ne demek istediniz?
• Bunun için ne gibi kanıtlar sunabilirsiniz?
• Bunu düşünmenizin nedeni nedir?
• Bu, işinizi/durumunuzu/anlayışınızı nasıl etkileyebilir?

Grup Faaliyetlerinde Katılımcıları İzleme ve Yardımcı Olma

Katılımcı etkinliği için verilen talimattan sonra eğitici bir gözlemciye dönüşür. Gözlemin amacı, görevin anlaşılıp anlaşılmadığını kontrol etmek (beden dilini gözlemlediğimizde, katılımcıların kendilerinden ne beklendiğini gerçekten anladığından emin olmak) ve müdahale (yardım) ihtiyacı hakkında bir yargıda bulunmaktır.

Çiftler veya küçük gruplar halinde gerçekleşen katılımcı etkinlikleri için, öncelikle katılımcıların kendilerini organize etmelerine ve görevin amacını tartışmalarına izin verilir. Belirsizlik belirtileri tespit edilirse, eğitimci gruplara yaklaşır ve nasıl yardımcı olabileceğini sorar. Ayrıca afişe henüz bir şey yazmamış olan gruplara da müdahale eder (bu da ayakta toplantıların ve afişlere yazı yazmanın bir başka nedenidir). Grup içinde ayrılıklar fark edildiğinde (bir kişi geri çekilir, sadece iki kişi tartışırsa, vb.) eğitimci gruba yaklaşır, nereye geldiklerini sorar ve ardından pasif katılımcıyı katılmaya teşvik etmek için bir soru yöneltir (Morano, 2013, p. 26).

Önceki Deneyimlerden Öğrenmek için Bireysel Yöntem

Bu yöntem, katılımcıların deneyimlerini yeniden yaşamalarına ve onlardan öğrenmelerine veya kendi deneyimlerinden öğrenmelerini sağlamak için deneyimlerini diğer katılımcılarla paylaşmalarına olanak tanır. Eğitmen bu aktiviteyi bir tartışma şeklinde yürütebilir. Gruba belirli bir konuyla ilgili deneyimlerini sorar. Ancak dışadönük ve hızlı düşünenlerin tartışmayı domine etme ve diğerlerinin söz hakkı bulamama tehlikesi vardır. Bireyleri doğrudan seçmek ise bazılarını (özellikle içe dönük katılımcıları) utandırabilir.

Bu nedenle etkili bir eğitmen öncelikle herkesin sorunun cevabı üzerinde kısaca düşünmesine izin vermelidir. Hatta bu amaçla bir çalışma sayfası hazırlanabilir. "Doğruluğu konusunda emin olmadığınız bir haber düşünün. Bir dakikanızı ayırın ve düşüncelerinizi yazın" şeklinde bir yönlendirme yapılabilir. Bu bir dakika, içe dönük katılımcıların en az bir deneyimi işlemelerine izin verirken, dışa dönük ve hızlı düşünenler bu süre boyunca düşünce kalabalığından en iyisini seçmek için kendilerini disipline edebilirler.

İkinci adım, öğrenilenler üzerinde düşünmektir. Bir dakika sonra eğitmen bu deneyimden öğrendiklerini yazmaları için 20 saniye süre verebilir.

Bir sonraki adım, deneyimleri paylaşmadır. Tüm grupla birlikte şimdiye kadar edinilen deneyimler üzerinde şu tekniklerle çalışılır:

• Kelime çevreleme tekniğini kullanarak katkıları bir postere veya beyaz tahtaya kaydetme
• Bir sözcü seçmek için bir tenis topu veya benzeri bir teknik kullanmak
• Herkesin bir şeyler kattığından emin olduğu bir tartışmayı yönetmek (eğitimci burada yine katkıları bir postere veya tahtaya yazar).

Eğitmen ayrıca kendi deneyiminin bir kısmına veya başka bir kişinin deneyimine katkıda bulunmaya karar verebilir. Karar, şimdiye kadarki katkıların kalitesine bağlıdır. Yöntem şu soruyla sona erer: "Öyleyse kendi deneyimlerimizden ne öğrenebiliriz?". Bu soru, katılımcılar tarafından yazılanları özetleyerek, bir tartışmayı yöneterek veya grup çalışması düzenleyerek (bir grup görevi: 3 gözlem olabilir) yanıtlanabilir.

Uygun katılımcı sayısı: Maksimum 10. Daha fazla katılımcı da kabul edilebilir, ancak hepsi deneyimlerini sunamaz.

Süre: Kağıt üzerinde düşünmek için 1 dakika, deneyimi sunmak ve analiz etmek için 3-5 dakika, sonuç çıkarmak için 3-5 dakika. Toplam 7-11 dakika.

İhtiyaç olan: Her katılımcı için bir çalışma sayfası veya bir boşluk veya kesilmiş kağıtlar, beyaz tahta veya üzerine yazılacak posterler, keçeli kalem (Morano, 2013, p. 27-28).

Önceki Deneyimlerden Öğrenmek için Grup Yöntemi

Bu yöntem, katılımcıların bireysel yöntemle aynı şeyi yapmalarını sağlar. Küçük gruplara bölünebilecek daha büyük gruplar için uygundur. Küçük bir grupta herkes katkıda bulunur ve diğerlerinden öğrenir. Daha sonra da herkes diğer grupların bulgularından öğrenebilir.

Bir grup yönteminin başlangıcı, bireysel bir yöntemin başlangıcı gibi olabilir: Kağıt üzerinde düşünmek için 1 dakika. Bu bireysel hazırlık, gruba daha kaliteli bir katılım sağlar.

Bireysel hazırlığı grup çalışması takip eder. Ayakta poster oturumları daha kısadır ve eğiticinin katılımcıların çalışmalarını takip etmesini kolaylaştırır. Gruplar halinde katılımcılar deneyimlerini tartışmalı, başkaları için ilginç olanı seçmeli ve bu deneyimden öğrendiklerini yazmalıdır. Erken bitiren grup başka bir deneyim seçip üzerinde çalışabilir.

Üç dakika sonra eğitmen, görevin bittiğini belirtmek için sesli bir sinyal verir. Henüz bitirmemiş olan gruplar, sahip olduklarınız yeter denilerek ikna edilir. En azından katkıda bulunacak bir şeyleri olması açısından en az bulguya sahip olan gruplarla paylaşım aşaması başlatılır. Kelimeleri çembere alma tekniği ile devam edebilir, her grubun tüm yazdıklarını sunmasına olanak verecek sayıda tur yapılır. Zaman kısıtlaması olması durumunda, kolaylaştırıcı, her grubun yalnızca bir bulgu sunacağı daha kısa bir sunum yapmaya karar verebilir.

Grup yönteminde eğitmen de kendisinin veya başka birinin deneyimlerinden birini eklemeye karar verebilir. "Deneyimlerimizden ne öğrenebiliriz?" sorusunu sorar ve kendisi yanıtlar (yazdıklarını özetleyerek), bir tartışmayı yönetir veya grup çalışması düzenler.

Uygun grup büyüklüğü: 9-25 katılımcı.

Süre: grup görevi için en fazla üç dakika ve her grup bilgilendirmesi için bir dakika.

İhtiyaç olan: Her grup için bir poster ve bir keçeli kalem, bir poster üzerinde talimatlar, bir saat, bir sesli uyarı cihazı (üçgen, korna, gong, zil) (Morano, 2013, p 28-29).

İçgörülerden Öğrenmek için Grup Yönetimi (İşbirliğine Dayalı Öğrenme)

Bu yöntem, katılımcıların bireysel yöntemle aynı şeyi yapmalarına izin verir ve deneyimsel öğrenme için grup yöntemiyle benzer yönergeleri izler.

İşbirlikçi öğrenme, aşağıdaki özellikleri taşıyan bir grupta etkilidir:

• Tüm bireyler, tüm grup üyelerinin ve farklı ekip rollerinin olumlu karşılıklı bağımlılığının farkındadır,
• Tüm grup üyeleri sırayla liderlik pozisyonlarında yer alır,
• Eşit ve etkili iletişim kuralları, üyeler tarafından kabul edilir ve bunlara uyulur.

Grubun olgunlaşması için zamana ihtiyaç vardır. Olgunlaşma sırasında grup, Oryantasyon aşamasından Memnuniyetsizlik aşamasına ve Çözüm aşamasından Üretim aşamasına ilerler.

Bir Gösteriyi İzleyerek Öğrenmek

Gösteri, eğitmen tarafından tartışılan süreç veya aktivitenin uygulamalı bir gösterimidir (örneğin, çevrimiçi doğrulama araçlarını kullanarak bir fotoğrafın nasıl doğrulanacağı ve Boole arama mantığının nasıl kullanılacağı). Katılımcıların yeni bir deneyim yaşamalarına veya daha önce sahip oldukları bir deneyimle karşılaştırmalarına olanak tanınır. Gösteri, katılımcılar süreci veya etkinliği kendileri tekrarladığında amacına ulaşır. Gösteriye hazırlanırken eğitmen şu soruları sormalıdır:

• Tam olarak neyi göstermeye çalışıyorum?
• Bir süreci veya etkinliği hangi aşamalara ayırabilirim?
• Onlara nasıl somut bir deneyim yaşatabilirim?
• Gösterimde ne ters gidebilir ve bunu nasıl önleyebilirim?
• Gösterim veya herhangi bir kısmı yanlış giderse ne yapacağım?
• Gösterinin amacına ulaştığını nasıl bileceğim?

Gösteri dikkatlice hazırlandıktan sonra, eğitmen katılımcılara ne olacağını açıklayan, dikkatlerini önemli noktalara odaklayan ve gösteriden sonra ne olacağını bildiren bir talimat hazırlar. Daha sonra katılımcılar için bir gösteri sonrası özet hazırlayarak bireysel veya grup halinde çalışmalarına olanak tanır.

Benzer şekilde, eğitici kayıtların içeriğini bildiğinden ve Kolb döngüsünün dört aşamasını da buna göre hazırlayabildiğinden, video izleyerek öğrenme ve ses kaydını dinleyerek öğrenme de yapılır (Morano, 2013, p. 32).

Bir Vaka Çalışmasından Öğrenme

Vaka çalışması, başka birinin deneyiminden öğrenilecek özel, benzersiz ve ilginç bir şey hakkında bir hikayedir. Bir bireyin, bir organizasyonun, bir sürecin, bir programın ve hatta bir olayın hikayesi olabilir.

Bu yöntemin en önemli kısmı, gerçek bir vakanın iyi hazırlanmış bir açıklamasıdır, ancak iyi bir vaka çalışması basit bir vaka açıklamasının ötesine geçer. Bir vaka çalışması hazırlarken eğitmen, gösteri yöntemine hazırlanırken sorduğu soruların yanı sıra aşağıdaki soruları da sorar:

• Katılımcıların dikkatini nasıl çekeceğim ve metni dikkatlice okumalarını nasıl sağlayacağım? - Okumaktan ne elde edecekler?
• Nasıl yararlanacaklar?
• Hızlı bir şekilde çözümlemelerini nasıl sağlayabilirim?

Kaynak: 100+ Free Description & Why Images (pixabay.com)

Bazı ipuçları:

• Vaka, doğruluk kanıtı içermelidir (örneğin, olayı bildiren bir makalenin yakınlaştırılmış ekran görüntüsü).
• Okuyucunun yanıtlaması istenilen soru tanımlanarak başlanmalı, ardından onlara kendi sonuçlarına varmaları için ihtiyaç duydukları bilgiler verilmelidir.
• Vakayı açıklayan metin, bir A4 sayfasından fazla olmamalıdır. Daha uzun vaka çalışmaları, eğitim oturumları sırasında gerçekleştirilen faaliyetler için uygundur.
• Bireylerin, çiftlerin veya grupların daha sonra başkalarına sunabileceği farklı vaka çalışmaları da hazırlanabilir, ancak tüm katılımcıların aynı anda aynı vaka üzerinde çalışmasını sağlamak daha etkilidir.
• Vaka metni her katılımcıya verilmelidir. İnsanların farklı algılama yetenekleri vardır, bu nedenle herkese vakayı uygun gördükleri şekilde inceleme fırsatı vermek önemlidir. İşbirlikçi öğrenmede, sesli okuma diğer grupların dikkatini dağıtabilir.

• Vaka çalışması yöntemi 15-45 dakika sürebilir. Daha hızlı bireylerin (çiftler, gruplar) bitirmesi ve daha yavaş olanların bitirmekten çok uzak olması riski vardır. Bu nedenle süreci birkaç aşamaya bölmek (vakayı tanıma, vaka üzerinde derinlemesine düşünme, analiz etme ve soyut olarak kavramsallaştırma, bulguların geçerliliğini test etme), her aşamayı zamanlamak, her aşamadan sonra süreci durdurmak (vakayla ilgili bilgi edinmek) önemlidir. (Morano, 2013, p 32-33).

Proje Çalışması

Hem bağımsız hem de işbirliğine dayalı proje çalışmaları, yetişkinlerin tam potansiyellerine ulaşmalarını sağladığı için yetişkin eğitiminde mükemmel sonuçlar verirler. İşbirliğine dayalı proje çalışmasının, işbirliği yapmayı öğrenme, kişiler arası iletişim ve proje yönetimi gibi ek faydaları vardır.

Kaynak: Network Round Project - Free image on Pixabay

Proje çalışması zaman alıcı bir yöntemdir, bu nedenle genellikle eğitim oturumları sırasında veya sonrasında kullanılır. Proje çalışmasının önemli bileşenleri şunları içerir (Morano, 2013, p 34):

• amaç ve hedeflerin tanımlanması
• kaynakların tanımlanması
• sunum araçlarının belirlenmesi
• tamamlama için bir son tarih belirleme.

Tartışma Yöntemi – Yetişkin Eğitiminde Temel Bir Yöntem

Tartışma yönteminin özellikleri şunlardır:

• İlişkide demokrasi
• İki yönlü iletişim
• Bireylerin katılımı
• Tartışma yeteneği

Kazanılan bilgilerin daha kalıcı olması, daha duygusal olması, bir değer sistemi ve tutum geliştirmesi nedeniyle tartışma önemli bir yöntemdir. Tartışma yöntemi, öğretmen tarafından fazla hazırlık gerektirmez, ancak öğrenme grubunun arka plan bilgisi ve grup tutumları vb. açısından kapsamlı bir inceleme gerektirir.

Kaynak: 900+ Free Discussion & Conversation Images (pixabay.com)

Tartışma yöntemi ne zaman başarısız olur?

• Öğretmenin beklentileri gerçekçi olmadığında
• Katılımcıların işbirliği yapmadığında
• Temel tartışma kuralları konmadığında
• Kötü oluşturulmuş bir grupta (Radovan, 2019, slide 12-15).

Değerlendirme

Öğrenilenleri değerlendirmek için birkaç farklı yöntem ve teknik vardır:

• öğrenilenlerin bireysel sunumu
• poster yapmak
• bir proje sunumunun üretimi
• bilgi testi
• sınav
• öz değerlendirme
• vb.

Kaynak: Feedback Report Back Balloons - Free image on Pixabay

Vakit varsa, gruplar veya bireyler arasında bilgi yarışması veya benzeri bir oyun da düzenlenebilir. Görevler bilgi, cevap verme hızı, becerilerin gösterilmesini gerektirebilir (Morano, 2013, p. 36).

Eğitim Yürütmede Kullanılacak İpuçları

Bir eğitim yürütmek için beş ipucundan yararlanılabilir:

1. Oturumunuzu etkileşimli hale getirin: Sorular sorun, bir test yapın, katılımcılara bulmaca benzeri fotoğraflar verin, bir video oynatın ve her zaman katılımcılardan yanıt vermelerini isteyin. Gruplar halinde birbirleriyle konuşmalarını ve tartışmalarını rapor etmelerini sağlayın.
2. Oturumunuzu dinamik hale getirin: Sunum yaparken veya diğer eğitim aktivitelerini yaparken oturmamaya çalışın. Bir sunum yaparken sorular sorun, tartışmalı bir ifade kullanın, katılımcılara durup düşünmeleri için zaman verin, yeterince yüksek sesle konuşun ve slaytlara değil, dinleyicilerinize bakın. Dinamik oluşturmak için farklı türde etkinlikler kullanın. Yalnızca bir sunuma bağlı kalmak iyi bir fikir olmayabilir.
3. Oturumunuzu katılımcılarınız için anlamlı hale getirin: Katılımcıları deneyimlerini paylaşmaya, kendi örnekleri üzerinde düşünmeye, oturum etkinliklerinin kendilerini nasıl hissettirdiğini gözlemlemeye davet edin.
4. Ölçülü olun: Bir sunum oluştururken slaytlara çok fazla metin koymamaya çalışın. Slayt başına 5 -/+ 2 adet bilgi yeterli olacaktır. Fotoğraflar, kısa bir video, infografikler, tablo vb. eklemek de faydalıdır.
5. Geri bildirim isteyin: Katılımcılara eğitimden ne kazandıklarını, başka bir çalıştaya gelseler konuyla ilgili ne duymak isteyeceklerini sorun. Kısa bir değerlendirme formu oluşturabilir, bir sınav hazırlayabilir veya katılımcılardan geri bildirimlerini yazmalarını isteyebilirsiniz.

Kaynakça

Erasmus+ KA1 Mobilnost osebja v izobraževanju odraslih z naslovom Kakovost v izobraževanju odraslih; Nabor dokumentov, orodij, tehnik, vaj in metod. Firence 6. 12 – 11. 12. 2021

Florea, R. (2014). Teaching Methods in Adult Education. An Appraisal of the Effectiveness of Methods Used in Training Future Teachers. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 142, 352–358.

Jelenc, S. (1996). ABC izobraževanja odraslih. Ljubljana, ACS.

Marentič Požarnik, B. (2018). Psihologija učenja in pouka. DZS

Morano, M. (August 2013): Sodobni pristopi, metode in tehnike v izobraževanju odraslih. Ljubljana.

Radovan, M. (October 2019). Temeljne metode izobraževanja starejših. Ljubljana

Rasi, P., Vuojärvi, H., & Ruokamo, H. (2019). Media Literacy Education for All Ages. Journal of Media Literacy Education, 11(2), 1-19.